စက္၀ုိင္းအကြက္ နံပါတ္(၂)တြင္ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာဟု တရားငါးပါးရွိ၏။ ထုိတရားငါးပါးသည္ သူသူငါငါ သတၱ၀ါတို႔၏ လက္ရွိခႏၶာငါးပါးျဖစ္စဥ္ပင္ ျဖစ္၏။ အကြက္(၁)တြင္ရွိေသာ အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာရေသာတရားအစုသာျဖစ္၏။ အကြက္(၁)က တရားမ်ားေၾကာင့္ အကြက္(၂)က တရားမ်ားေပၚလာရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဓမၼျဖစ္စဥ္အတုိင္း သိျမင္ထားမည္ဆုိလွ်င္ ဓမၼေၾကာင့္ ဓမၼျဖစ္ေနသည္ကို ရွင္းလင္းစြာ သေဘာေပါက္ထားသျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါ ေယာက္်ားမိန္းမ ျဖစ္စဥ္မဟုတ္သည္ကုိလည္း သိျမင္ႏုိင္မည္ျဖစ္၏။

သုိ႔ျဖစ္မူ ယခုလက္ရွိခႏၶာငါးပါးသည္ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ကစခဲ့သျဖင့္ ထုိပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္သည္ ၀ိညာဏကၡႏၶာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေနာက္ေပၚလာရေသာ စိတ္အစဥ္သည္ ပ၀တၱိ၀ိညာဏ္ျဖစ္၏။ ထုိပ၀တၱိ၀ိညာဏ္သည္လည္း ၀ိညာဏကၡႏၶာပင္ ျဖစ္၏။ နာမ္႐ုပ္တြင္ နာမ္အရ ေ၀ဒနာ သညာမွၾကြင္းေသာ ေစတသိက္(၅၀)သည္ သခၤါရကၡႏၶာျဖစ္၏။ ေစတနာေခါင္းေဆာင္သျဖင့္ ေစတနာကို အဦးျပဳ၍ သခၤါရကၡႏၶာဟု အမည္ေပးထားျခင္းျဖစ္၏။ ႐ုပ္သည္ ႐ူပကၡႏၶာျဖစ္၏။ မ်က္စိ အဆင္းတုိက္သျဖင့္ ေပၚလာသည့္ ျမင္စိတ္သည္ ပ၀တၱိ၀ိညာဏ္ပင္ျဖစ္သျဖင့္ ၀ိညာဏကၡႏၶာတြင္ ထည့္သြင္းရ၏။ ထုိ႔အတူ ၾကားစိတ္ နံစိတ္ စားစိတ္ ယားနာေကာင္းစိတ္ ေတြးေတာႀကံစည္စိတ္တုိ႔သည္လည္း ၀ိညာဏကၡႏၶာပင္ျဖစ္၏။ ထုိစိတ္တို႔ႏွင့္ယွဥ္တြဲေပၚလာသည့္ သညာသည္ သညကၡႏၶာျဖစ္၏။ မ်က္စိ နား ႏွာေခါင္း လွ်ာ ကိုယ္သည္ ႐ူပကၡႏၶာျဖစ္၏။ စိတ္သည္ ၀ိညာဏကၡႏၶာျဖစ္၏။ ဖႆသည္ ေစတသိက္ျဖစ္၍ သခၤါရကၡႏၶာျဖစ္၏။ ေ၀ဒနာသည္ ေ၀ဒနာကၡႏၶာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာတုိ႔ကုိ သုတၱန္နည္းအားျဖင့္ ခႏၶာငါးပါးဟု ဆုိရျခင္းျဖစ္၏။ တူရာေပါင္းၾကည့္လုိက္က ႐ူပကၡႏၶာ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ သညာကၡႏၶာ သခၤါရကၡႏၶာ ၀ိညာဏကၡႏၶာဟု အဘိဓမၼာနည္းအားျဖင့္ ခႏၶာငါးပါး ေပၚလာမည္ျဖစ္၏။

ထုိသို႔ ကြဲကြဲျပားျပားသိထားလွ်င္ မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ တရားေတာ္မ်ားကုိ နာယူရေသာအခါ ထိထိမိမိ သေဘာေပါက္လြယ္၏။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ ခႏၶာငါးပါးဟု ဆုိေနရေသာ္လည္း ခႏၶာငါးပါးႏွစ္မူျဖစ္ေနသျဖင့္ ဘ၀င္မက် ျဖစ္ေနတတ္၏။ ထုိ႔အျပင္ ပစၥဳပၸန္တြင္ေပၚသည့္ ခႏၶာငါးပါးကုိလည္း သေဘာေပါက္ထားဖုိ႔ လိုပါ၏။ ပစၥဳပၸန္ခႏၶာငါးပါးသည္ အာယတနေျခာက္ပါးအေပၚမူတည္၍ ေပၚရ႐ုိးျဖစ္၏။ မ်က္လံုးဖြင့္လုိက္၍ သားျမင္ျမင္ သမီးျမင္ျမင္ ျမင္ခ်င္ရာျမင္လုိက္သည္ႏွင့္ ျမင္စိတ္သည္ ေပၚလာရ၏။ ျမင္စိတ္သည္ မ်က္လံုးမဖြင့္လွ်င္လည္း မေပၚသကဲ့သို႔ ျမင္စရာမရွိလွ်င္လည္း ေပၚမည္မဟုတ္။ မ်က္စိႏွစ္ကြင္း အလင္းမရသူ၊ ၀မ္းတြင္းကတည္းက မ်က္စိပါမလာသူတို႔သႏၲာန္တြင္ ျမင္စိတ္ လံုး၀မေပၚႏုိင္။ အေၾကာင္းမျပည့္စံု၍ မေပၚျခင္းျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမင္စိတ္ျဖစ္ဖုိ႔ အဓိကအေၾကာင္းႏွစ္ခုျပည့္စံုဖုိ႔လုိ၏။ မ်က္စိႏွင့္ အဆင္းျဖစ္၏။ ထုိပင္မအေၾကာင္းႏွစ္ပါး ကင္း၍ ျမင္စိတ္လံုး၀မေပၚႏုိင္။ အလင္းေရာင္၊ အာ႐ံုစိုက္မႈဟူေသာ အၿခံအရံအေၾကာင္းမ်ားလည္းရွိေသး၏။ သတိမမူ ဂူမျမင္ဆုိသည့္အတုိင္း အာ႐ံုစိုက္မႈမရွိလွ်င္လည္း ျမင္စိတ္မေပၚႏုိင္။ သုိ႔ေသာ္ ယခု ပင္မအေၾကာင္းတုိ႔ကုိသာ ေျပာျပလုိပါ၏။ မ်က္စိႏွင့္ ျမင္စရာေတြ႔လွ်င္ ျမင္စိတ္ေပၚ၏။ မ်က္စိအဆင္းေတြ႔ျခင္းသည္ ဖႆျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္က ၀ိညာဏ္ျဖစ္၏။ သားကေလး ျမင္လုိက္ရ၍ျဖစ္ေစ သမီးကေလး ျမင္လုိက္ရ၍ျဖစ္ေစ ၀မ္းသာသည္က ေ၀ဒနာျဖစ္၏။ သဠာယတနပစၥယာ ဖေႆာ၊ ဖႆပစၥယာ ေ၀ဒနာဟုပင္ဆုိေသာ္လည္း ထုိသံုးခုသည္ တစ္ၿပိဳင္နက္ေပၚေသာတရားမ်ားျဖစ္၏။ ဓမၼျဖစ္စဥ္ ေဒသနာစဥ္အရေဟာထားျခင္းသာျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္ေပၚလွ်င္ ေ၀ဒနာမေပၚပါႏွင့္ဟု တား၍ဆီး၍မရ၊ သိၾကားလည္းမတားႏုိင္၊ ဘုရားလည္း မတားႏုိင္။

ထုိျမင္ဆဲအခုိက္တြင္ ခႏၶာငါးပါး ေပၚသည္ကုိ ေျပာလုိပါ၏။ မ်က္စိ အဆင္းသည္ ႐ူပကၡႏၶာျဖစ္၏။ ျမင္လုိက္ရ၍ သယာေက်နပ္မႈ မေက်နပ္မႈ အလယ္အလတ္ခံစားမႈဟူေသာ ေ၀ဒနာသည္ ေ၀ဒနာကၡႏၶာျဖစ္၏။ ျမင္သည္ကုိ မွတ္မိသည့္ သညာသည္ သညကၡႏၶာျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္ႏွင့္အတူတြဲေပၚသည့္ ေစတနာေခါင္းေဆာင္သည့္ ေစတသိက္အစုသည္ သခၤါရကၡႏၶာျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ ျမင္စိတ္ေပၚဖုိ႔အေရး ေၾကာင့္ၾကစိုက္လႈံ႕ေဆာ္ေပးရသည့္သေဘာပင္ျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္ကေလးသည္ ၀ိညာဏကၡႏၶာျဖစ္၏။ ဤသို႔ ျမင္စိတ္ေပၚသည္ႏွင့္ ခႏၶာငါးပါးေပၚပံုကို သေဘာေပါက္ထားလွ်င္ ျမင္ခႏၶာငါးပါးဟုဆုိသည္ႏွင့္ နားလည္သြားမည္ျဖစ္၏။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ “ျမင္လွ်င္ ျမင္ခႏၶာငါးပါးေပၚတယ္”ဟု ဆရာကေျပာလုိက္သည့္အခါ “ဘယ္လုိႀကီးလဲ၊ ဘယ္လုိမ်ားေပၚတာပါလိမ့္”ဟု သံသယ၀ိစိကိစၦာ၀င္ေနမည္သာျဖစ္၏။ ခႏၶာဉာဏ္ေရာက္ဖုိ႔အတြက္ ခႏၶာဉာဏ္ရွင္းဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါ၏။ ခႏၶာဉာဏ္ရွင္းမႈမရွိလွ်င္ ခႏၶာဉာဏ္ေရာက္ဖုိ႔အေရး ေႏွာင့္ေႏွးႀကံ႕ၾကာေနမည္သာျဖစ္၏။

ျမင္စိတ္ေပၚသည္ႏွင့္ ျမင္ခႏၶာငါးပါး ေပၚပံုကို သေဘာေပါက္ေလာက္ၿပီျဖစ္၏။ ထုိသို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သေဘာေပါက္ထားမွသာလွ်င္ ျမင္စိတ္ပ်က္သည္ႏွင့္ ျမင္ခႏၶာငါးပါးလံုးပ်က္ရသည္ကုိလည္း သေဘာေပါက္လာမည္ျဖစ္၏။ မ်က္စိအၾကည္႐ုပ္လည္း ျမင္ၿပီးပ်က္၊ ျမင္စရာအဆင္းလည္း ျမင္ၿပီးပ်က္၊ မ်က္စိႏွင့္အဆင္းေတြ႔ထိမႈဖႆလည္း ျမင္ၿပီးပ်က္၊ မွတ္သားမႈသညာလည္းျမင္ၿပီးပ်က္၊ ေ၀ဒနာလည္း ျမင္ၿပီးပ်က္သြားရ၏။ ျမင္စိတ္ပ်က္သည္ႏွင့္ သူႏွင့္အတူေပၚသည့္တရားမ်ား အကုန္ အတြဲလုိက္ပ်က္သြားသျဖင့္ ျမင္ခႏၶာငါးပါးလံုးပ်က္သည္ဟု ေျပာရျခင္းျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္ကုိ အေျခခံေျပာျပလုိက္သျဖင့္ ၾကားစိတ္ေပၚလွ်င္လည္း ၾကားခႏၶာငါးပါး၊ နံစိတ္ေပၚလွ်င္ နံခႏၶာငါးပါး၊ စားစိတ္ေပၚလွ်င္ စားခႏၶာငါးပါး၊ ထိစိတ္ေပၚလွ်င္ ထိခႏၶာငါးပါး၊ ေတြးစိတ္ေပၚလွ်င္ ေတြးခႏၶာငါးပါး ေပၚသည္ကုိ ဉာဏ္ျဖင့္ ခ်ဲ႕ထြင္သေဘာေပါက္ႏုိင္လိမ့္မည္သာျဖစ္၏။ ထုိခႏၶာတုိ႔သည္ ၀ိပႆနာ႐ႈရမည့္ ေပၚဆဲ ပစၥဳပၸန္ခႏၶာငါးပါးပင္ျဖစ္၏။ မိမိ ခႏၶာငါးပါးပင္ျဖစ္ေနပါ၏။ ထုိခႏၶာငါးပါးကို အ႐ႈခံထားလ်က္ ၀ိပႆနာ႐ႈၾကရမည္သာျဖစ္၏။ ထိုခႏၶာငါးပါးတြင္ ေ၀ဒနာသည္ ပိုမုိထင္ရွားသျဖင့္ ေ၀ဒနာကို ေဒသနာအစဥ္မွာ ေနာက္ဆံုးထားေဟာထားျခင္းျဖစ္၏။ ျမင္(၀ိညာဏ္)၊ ေတြ႔ (ဖႆ)၊ ခံစား (ေ၀ဒနာ)။ ထုိ႔အတူ ၾကား ေတြ႔ ခံစား၊ နံ ေတြ႔ ခံစား၊ စား ေတြ႔ ခံစား၊ ထိ ေတြ႔ ခံစားဟု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာစဥ္ကို ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ထုိခံစားမႈေ၀ဒနာေနာက္က တဏွာလာသျဖင့္ ေ၀ဒနာပစၥယာ တဏွာဟု တတိယအကြက္ အကူးအဆက္ကုိ ျပထားျခင္းျဖစ္၏။ ထုိသို႔ ျပထားသည္မွာလည္း အထင္ရွားဆံုးတရားကုိ ဆက္ျပထားျခင္းသာျဖစ္၏။ ေ၀ဒနာေၾကာင့္ တဏွာျဖစ္ႏုိင္သကဲ့သုိ႔ ဖႆေၾကာင့္လည္း တဏွာျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ သဠာယတနေၾကာင့္လည္း တဏွာျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ နာမ္႐ုပ္ေၾကာင့္လည္း တဏွာျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ ၀ိညာဏ္ေၾကာင့္လည္း တဏွာျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ အကြက္(၂)တရားအားလံုးသည္ ခႏၶာငါးပါး၊ ခႏၶာငါးပါးေၾကာင့္ တဏွာေပၚသည္ဟု ၿခံဳငံုနားလည္ႏုိင္ေတာ့မည္ျဖစ္၏။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ