က်န္းမာေရး သုတ

( သေဘၤာသီး အစြမ္း)

သေဘၤာသီးဟာ အာဟာရဓာတ္ေပါတယ္။ အဆီကင္းတယ္။ အစာေခ်ရာမွာ အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။ အရြယ္အလတ္စား သေဘၤာသီးမွည့္ တလံုးဟာ သင္ ေန႔စဥ္လိုအပ္ေနတဲ့ ဗီတာမင္ စီ ရဲ႔ ၂၅၀-ရာခို္င္ႏႈန္း၊ Folate ရဲ႔ ၂၉-ရာခို္င္ႏႈန္းနဲ႔ အမွ်င္ဓာတ္ရဲ႔ ၁၆-ရာခိုင္ႏႈန္းကို ျဖည့္ေပးႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။

( အျပံဳးေလ့က်င့္စဥ္)
စိတ္အေႏွာင့္အယွက္တခုခု ႀကံဳရတဲ့အခါ၊ ေဒါသထြက္ရတဲ့အခါ၊ ပင္ပန္း ႏြမ္းနယ္ေနတဲ့အခါ အျပံဳးေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
- မတ္တတ္ရပ္ပါ။
- ပခံုးေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ထားပါ။
- အသက္ျပင္းျပင္း ရွဴသြင္းလိုက္ျပီး မ်က္ခံုးေတြ ျမင့္တက္သြားတဲ့အထိ ျပံဳးလိုက္ပါ။
နားႏွစ္ဖက္ပါ ေဘးကို ဆန္႔ထြက္သြားသလို ခံစားရပါလိမ့္မယ္။
- စကၠန္႔ ၃၀-ေလာက္ၾကာတဲ့အထိ ျပံဳးေနတဲ့ ပံုစံ လုပ္ထားပါ။ စိတ္ေသာကေတြ အနည္းနဲ႔အမ်ား ဆိုသလို ေျပေပ်ာက္သြားပါလိမ့္မယ္။

( ရင္ေသြးေလးေတြ အသီးအရြက္ ပိုစားျဖစ္ေအာင္ )
ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြဟာ လူႀကီးလူငယ္မေရြး က်န္းမာေရးအတြက္ အထူးေကာင္းမြန္တာမို႔ ကေလးငယ္ေတြရဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို အသီးအရြက္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ မ်ားမ်ား၀င္ေအာင္ ေကၽြးေပးရပါမယ္။

- မနက္စာစားခ်ိန္မွာ လတ္ဆတ္တဲ့ သစ္သီးစိတ္ တစိတ္ေကၽြးပါ။

- အသီးေျခာက္ေတြလည္း ေကၽြးပါ။ အသီးေျခာက္ ပန္းကန္လံုးတ၀က္ေလာက္ ေကၽြးျခင္းဟာလည္း ထိုက္သင့္သေလာက္ေတာ့ အာဟာရျဖစ္ေစပါတယ္။

- ေရခဲေသတၱာထဲထည့္ထားတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေအးေတြကို ေခါက္ဆြဲျပဳတ္တို႔၊ ဟင္းခ်ိဳတုိ႔ထဲ ထည့္ျပဳတ္ျပီး ေကၽြးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ သီးသန္႔ေၾကာ္ျပီးပဲေကၽြးေကၽြး၊ ပီဇာနဲ႔ဆင္းဒ၀စ္ မုန္႔ေတြထဲ ထည့္ေကၽြးေကၽြး ႏွစ္သက္သလို အသံုးခ်လို႔ ရပါတယ္။

-စည္သြတ္ဘူးထဲထည့္ထားတဲ့ အသီးအရြက္ေတြဟာလည္း (Expire date မလြန္ရင္ေပါ့) လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ အသီးအရြက္ေတြနီးပါး အာဟာရျဖစ္ပါတယ္။

- ဗီတာမင္ စီ အတြက္ကေတာ့ ေရ၊ ဒါမွမဟုတ္ လက္ဖက္ရည္ေအးထဲ သံပုရာရည္ သို႔မဟုတ္-ေရွာက္ရည္ညႇစ္ျပီး ေသာက္ခိုင္းပါ။

- ေဖ်ာ္ရည္ပုလင္းေတြ တိုက္မယ့္အစား လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြ ေသာက္ခိုင္းပါ။

( အာလူးေၾကာ္နဲ႔ ဗီတာမင္ စီ )
အာလူးဟာ လိေမၼာသီးထက္ ဗီတာမင္ စီ ၾကြယ္၀ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အာလူးေခ်ာင္းေၾကာ္ဆိုရင္ေတာ့ အဆီဓာတ္မ်ားစြာပါ၀င္တဲ့အတြက္ ေန႔စဥ္စားဖို႔မသင့္ပါဘူး။ လက္သီးဆုပ္အရြယ္ အာလူးတလံုးကို အၾကြပ္ေၾကာ္ထားတဲ့အေၾကာ္မွာ အဆီ ၁၈-ဂရမ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အာလူး အဲဒီအရြယ္ကိုပဲ ေထာင္းျပီး ေထာပတ္တို႔ ႏို႔တို႔နဲ႔ ေၾကာ္ရင္ေတာ့ အဆီ ၃-ဂရမ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ Polyunsaturated ဆီေတြ သုတ္ျပီး မီးကင္ထားတဲ့ အာလူးဆိုရင္ ဆီ ၅-၁၀ ဂရမ္အထိ ပါ၀င္္ပါတယ္။ မီးဖုတ္ထား၊ ျပဳတ္ထား၊ ေပါင္းထားတဲ့ အာလူးမွာေတာ့ အဆီဓာတ္ လံုး၀မပါ၀င္ပါဘူး။ အဆိုးဆံုးကေတာ့ အာလူးပါးပါးလွီးေၾကာ္ပါပဲ။ သူ ၁၀၀-ဂရမ္စားမိရင္ ဆီ ၃၀-ဂရမ္ သင့္၀မ္းထဲေရာက္သြားျပီဆိုတာ သတိျပဳသင့္ပါတယ္။

( ကေလးငယ္နဲ႔ စာအုပ္ )
ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက စာအုပ္ေတြနဲ႔ အကၽြမ္းတ၀င္ျဖစ္တဲ့ ကေလးေတြ ႀကီးလာတဲ့အခါ စာေရးတာ၊ ဖတ္တာ၊ ဂဏန္းတြက္တာ တျခားကေလးေတြထက္ ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ယူႏိုက္တက္ကင္းဒမ္းက သုေတသနျပဳခ်က္ေတြအရ သိရွိရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္
- သင့္ကေလးငယ္ကို စာဖတ္ျပဖို႔ အခ်ိန္သတ္သတ္ ဖယ္ထားပါ။

- ဖတ္ျပတဲ့အခါ ကေလးသေဘာက်ေအာင္ ရီစရာေတြ ဖန္တီးပါ။ ဖတ္ျပတဲ့အသံ၊ မ်က္ႏွာ အမူအရာ အမ်ိဳးမ်ိဳး လုပ္ျပပါ။

- ကေလး ေျခာက္လသားအရြယ္ေလာက္ ဆိုရင္ကို ဖတ္ျပလို႔ရပါျပီ။ ကေလးေတြက အရုပ္ေလးေတြ ၾကည့္တာ၊ ထူးထူးဆန္းဆန္းအသံေတြ နားေထာင္တာကို ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက စိတ္၀င္စားပါတယ္။

- အိပ္ရာ၀င္ခါနီးတိုင္း စာအုပ္တအုပ္ ဖတ္ျပပါ။ အိပ္ခါနီးဖတ္ဖို႔ စာအုပ္အမ်ားႀကီး ပံုထားတာေတာ့ မျဖစ္ပါေစနဲ႔။

( လိုက္ဖ္စတိုင္းလ္ ၂၀၀၁-ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ)

ဖူးစာကံ၏ စီမံရာ

ဖူးစာကံကို ယံုပါလို႔ ဆိုရာမွာ ဖူးစာကံ စီမံရာမွာ ကိုယ့္အလိုအတိုင္း ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မွာ။ ကံေကာင္းရင္ အဆင္ေျပမယ္။ ကံဆိုးရင္ စိတ္ဒုကၡ ကိုယ္ဒုကၡ ေရာက္မယ္။ လင္ကံ ေကာင္းတယ္၊ မယားကံ ေကာင္းတယ္-ဆိုတဲ့ စကားေတြဟာ အိမ္ေထာင္ေရးကိစၥမွာ ကိုယ္ႀကိဳက္ႏွစ္သက္တာ ရတယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ေကာက္မယ္ဆို ေကာက္ႏိုင္ပါတယ္။

ကိုယ္က အစက ႀကိဳက္လို႔ မဆိုႏို္င္ေပမယ့္ လူႀကီးေတြ ေနရာခ်ေပးတာ အဆင္ေျပေနလုိ႔ ဆိုတာမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္။ အိမ္ေထာင္ေရး ကံေကာင္းတာကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖူးစာကံက တြဲေပးလိုက္တဲ့ လင္ႏွင့္မယား တခ်ိဳ႔က်ျပန္ေတာ့ သူတို႔အလိုက် ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မယ္။ ယူလိုက္ျပီးခါမွ မတူတဲ့ အခ်က္ေတြ ေတြ႔ရျပန္တယ္။ ကိုယ့္အႀကိဳက္ ျဖစ္ရင္ ဖူးစာကံ ေကာင္းတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ေပမဲ့ ကိုယ့္အႀကိဳက္ မျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဖူးစာကံ အေပၚမွာသာ အျပစ္ပံုခ်ၾကေပေရာ့။

အိမ္ေထာင္ေရး ကိစၥတြင္သာ မဟတ္ဘဲ တျခားကိစၥေတြမွာလည္း ကံစီမံရာ ျဖစ္ၾကရတာပါပဲ။ ရတာ မလို၊ လိုတာ မရ-ဆိုတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး ႀကံဳတိုင္း မေကာင္းဘူးလို႔ မဆိုသာပါဘူး။ မလႊဲမေရွာင္သာလို႔ အိမ္ေထာင္ျပဳလိုက္ၾကရတာေတြ အမ်ားအျပား ရွိၾကရာမွာ အခ်စ္ကိစၥႏွင့္အိမ္ေထာင္ေရးကိစၥ ဆက္စပ္မိတာေတြရွိသလို မဆက္စပ္မိလို႔ ပထမ အခ်စ္ကို ပစ္လိုက္ရတာေတြလည္း မနည္းလွပါဘူး။

ကံၾကမၼာ စီမံေနရာခ်ေပးတာကို လက္ခံၾကရာမွာ အဆင္မေျပတာေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ကံစီမံတာကို လက္မခံခ်င္လို႔ ကိုယ့္ဘ၀ကိုယ္ စီမံျပန္ေတာ့လည္း ကံစီမံတာထက္ ဆိုးခ်င္ဆိုးသြားမယ္။ ကံစီမံတာကို လက္ခံလိုက္ရာက အိမ္ေထာင္ေရးကိစၥမွာ ေအာင္ျမင္သြားၾကတာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ လူႀကီးတို႔က ေနရာခ်ေပးတာကို လက္ခံလိုက္ရသူတိုင္း ဒုကၡေရာက္လိမ့္မယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဘဘႀကီးက ဖူးစာကံကို ယံုၾကည္ပါ-လို႔ ဆိုတာပါ။

ကိုယ့္အႀကိဳက္အတိုင္း လူႀကီး စီမံတာေတြကို ေတာ္လွန္ျပီး ခ်စ္သူေနာက္ လိုက္တိုင္းလည္း ေအာင္ျမင္ျပီလို႔ မဆိုသာပါဘူး။ ႏွစ္ေယာက္သား ကိုယ့္ဘာသာကို္ယ္ စီမံလိုက္ၾကျပီး လူးႀကီးမိဘေတြက လက္ခံတာ ရွိသလို လက္မခံဘဲ ပစ္ထားတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘ၀ ေနေရးမွာလည္း ေအာင္ျမင္တာ ရွိတယ္။ ဘ၀ေနေရး ပ်က္စီးသြားတာေတြလည္း ရွိၾကတယ္။

ဘဘႀကီး လူငယ္ ဘ၀မွာတုန္းက ၀တၳဳကေလး တပုဒ္ ဖတ္လိုက္ရတယ္။ ၀တၳဳဇာတ္လမ္းကို ေရးေရးေတာ့ မွတ္မိေနေသးတယ္။ စာေရးဆရာက နယ္စြန္နယ္ဖ်ား ေတာရြာကေလးမွာ အသက္ႀကီးရင့္ေနျပီ ျဖစ္တဲ့ လင္မယား ႏွစ္ေယာက္ကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီ အဘိုးႀကီး အဘြားႀကီးေတြဆီမွာ တည္းခိုရတယ္။ အဘိုးႀကီးႏွင့္ အဘြားႀကီးဟာ ဆင္းရဲလွတယ္။ သူတို႔ဟာ အတိတ္မွာ ေကာင္းစားခဲ့ၾကပံု ရတယ္။ စာေရးဆရာဆိုတာ စပ္စုခ်င္စိတ္ ရွိတယ္ေလ။ အဘိုးႀကီး အျပင္သြားခိုက္မွာ အဘြားႀကီးကို ေမးၾကည့္တယ္။ အဘြားႀကီးက သူႏွင့္ သူ႔ခင္ပြန္းတို႔ရဲ႔ ငယ္ဘ၀ကို ေျပာျပတယ္။

သူတို႔ႏွစ္ေယာက္မွာ အဘြားႀကီးရဲ႔ ငယ္ဘ၀ဟာ ခ်မ္းသာတယ္။ သူ႔အဘိုးႀကီး ငယ္စဥ္ကေတာ့ ဆင္းရဲရွာတယ္။ ဆင္းရဲေပမယ့္ အဘိုးႀကီးဟာ ငယ္စဥ္ဘ၀မွာ ပညာတတ္ တေယာက္ျဖစ္တယ္။ အဘြားႀကီးရဲ႔ မိဘေတြကေတာ့ လူကံုထံတို႔ရဲ႔ သားတေယာက္နဲ႔ ေပးစားဖို႔ စီစဥ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဘြားႀကီးက သူ႔ခ်စ္သူႏွင့္ မလြဲခ်င္ဘူး။ အဘိုးႀကီးက ခ်စ္အားႀကီးေပမဲ့ ဘ၀ အေျခအေန မလွလို႔ အနစ္နာခံျပီး ခြဲၾကဖို႔ေျပာတယ္။ အဘြားႀကီးကေတာ့ စိတ္ခို္င္တယ္။ သူ႔ခ်စ္သူႏွင့္ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဆင္းရဲဆင္းရဲ ဘ၀တသက္တာ မခြဲဘူးလို႔ သႏၷိ႒ာန္ခ်လိုက္ျပီး သူ႔ခ်စ္သူကို တိုက္တြန္းျပီး အေ၀းကို ေျပးခဲ့ၾကတယ္။ ပ်ိုျမစ္ႏုနယ္ အရြယ္ကစျပီး တသက္လံုး မိဘမ်ား မသိႏို္င္တဲ့ နယ္စပ္ ရြာကေလးမွာ ေအးခ်မ္းစြာ ေနၾကတယ္။ ကံေကာင္းတယ္လို႔ အဘြားႀကီးက ဆိုတယ္။ သူတို႔မွာ သားသမီး မပြားစီးလို႔ အိုမင္းရင့္ေရာ္သည္အထိ ႏွစ္ေယာက္သား အၾကင္လင္မယားအျဖစ္ ေသတပန္ သက္တဆံုးအထိ ေနသြားၾကတယ္။ စာေရးဆရာက စိတ္မခ်မ္းမသာနဲ႔ သူ႔ခရီးဆက္ဖို႔ ႏႈတ္ဆက္ရာမွာ အဘြားႀကီးက သားရယ္ အဘြားတို႔ကို ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း စာထဲ ထည့္မေရးလိုက္ပါနဲ႔ကြယ္-လို႔ မွာလိုက္တယ္။

ဒီအေၾကာင္းကို စာေရးဆရာက ၀တၳဳလိုလို တကယ္လိုလို မတင္မက်ႏွင့္ စာတပုဒ္ ေရးလိုက္တယ္။ ဘဘႀကီးကေတာ့ အဲဒီ၀တၳဳတိုေလး ဖတ္လိုက္ရတာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာခဲ့ျပီ ျဖစ္ေပမဲ့ အခ်စ္ေၾကာင့္ ျပည့္စံုခ်မ္းသာတဲ့ ဘ၀ကို စြန္႔ပစ္ျပီး ဆင္းရဲခ်ိဳ႔တဲ့တဲ့ ဘ၀ကို သူ႔ခ်စ္သူႏွင့္အတူ စိတ္၏ခ်မ္းသာျခင္းျဖင့္ ေနတာကို အဘြားစြန္႔စားတာ ေကာင္တယ္-လို႔ပဲ ဆိုရမလား၊ ဟာ အဘြားရယ္ အခုလို အခ်စ္ကို ငဲ့ျပီး ဆင္းရဲတြင္း ဆင္းတာ မေကာင္းပါဘူး-လို႔ပဲ ေျပာရမလား မေ၀ခြဲတတ္ခဲ့ပါဘူး။

သတၱ၀ါတိုင္း ကံစီမံရာကို နာခံၾကရတယ္ ဆိုေပမဲ့ အခ်စ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဖူးစာကံကိုေတာ့ သူ စီမံတဲ့အတိုင္း ျငင္းဆန္သင့္သလား၊ လက္ခံသင့္သလား။

အခ်စ္မပါေသာ အိမ္ေထာင္ေရးကို မိမိဘ၀ေနေရး ေကာင္းေအာင္ လက္ခံရမလား၊ ေတာ္လွန္ ပုံကန္ျပီး တသက္လံုး အခ်စ္ႏွင့္အတူ အဆင္းရဲခံရမွာလား သမီးေလးတို႔၊ သားေလးတို႔၊ ေျမးေလးတို႔လည္း စဥ္းစားၾကပါ။

တက္တိုး
(အပ်ိဳစင္ ၂၀၀၂-ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ)